Zenuwstelsel en zintuigen

Het zenuwstelsel is het meest ingewikkelde netwerk van het lichaam. Het verwerkt de zintuiglijke waarnemingen, coördineert de bewegingen en reguleert de inwendige lichaamsfuncties. De zintuigen van een paard bestaan uit het gevoel, het evenwicht, de smaak, het gehoor,de reuk en het gezicht. Aandoeningen aan de smaak en het gehoor komen bij zelden voor of zijn niet goed vast te stellen. Aandoeningen aan het gevoel en het evenwicht hebben meestal met het zenuwstelsel te maken. 

Ataxie 

Ataxie is de benaming van een paard met een minder goede coördinatie. Er is een verstoring in de zenuwgeleiding aanwezig. Hierdoor komen signalen van de hersenen naar de spieren niet of onvoldoende binnen. Het paard loopt hierdoor niet recht en het lijkt net of is je paard zwaar dronken. Het paard beweegt meestal onregelmatig in alle drie de gangen, zwaait ernstig uit et zijn benen en probeert ergens tegen aan te leunen zoals de muur ook lijkt het paard bijna om te vallen. 

Ataxie kan ook tot plaatselijke verlamming zorgen. Hierbij is een onderdeel van het zenuwstelsel zodanig beschadigd dat het signaal helemaal niet meer door komt.

 

Symptomen van ataxie

Ataxie bij paarden uit zich over het algemeen in symptomen zoals:

  • Zwalkend en ongecoördineerd lopen (dronkenmansgang) met name vanuit de achterhand
  • Scheef dragen van de staart
  • Tragere beweging van het been
  • Zwaaien met benen (hoef wordt meer naar buiten of binnen geplaatst)
  • evenwichtsproblemen

Ook in lichtere mate kan ataxie aanwezig zijn dan zijn de symptomen veel minder duidelijk en deze uiten zich meestal in rijtechnische klachten zoals:

  • Kreupel of onregelmatig lopen
  • Moeite met verzameling
  • Moeite met tempowisselingen (voornamelijk van galop naar draf)
  • Moeite met inbuigen (vaak stijve en rechte hals)

De symptomen van ataxie verergeren als het paard moe wordt. De mate van bespiering bepaalt vaak ook in hoeverre het paard de verminderde coördinatie wat kan compenseren.

 

Wanneer moet je de dierenarts laten komen?

Wanneer je paard symptomen van ataxie vertoont moet je de dierenarts onmiddellijk inschakelen. Beschadigingen aan het zenuwstelsel hebben vaak grote gevolgen voor het paard. Hoe sneller de dierenarts aanwezig hoe sneller je de schade kan beperken.

In de tussentijd is het belangrijk dat je paard in een stressvrije omgeving gehuisvestigd staat. Heeft het paard moeite met rechtop blijven staan, zorg er dan voor dat je paard bijvoorbeeld tegen een muur aan kan leunen.

 

Hoe wordt ataxie behandeld?

Acupunctuur kan bij verlammingsverschijnselen goede resultaten opleveren. De resultaten zijn afhankelijk van de mate van verlamming en of het een acuut of chronisch probleem is. Hoe ernstiger de verlamming, des te moeilijker het is om volledig herstel te bereiken. Het kan een langdurige traject zijn om beschadigingen van het zenuwstelsel te behandelen.

 

Hoe kan je ataxie voorkomen?

Ataxie is helaas niet te voorkomen, doordat het vaak door een trauma komt zoals een val in de trailer. Door het paard bij symptoom vertoon snel te laten onderzoeken door de dierenarts kan je wel voorkomen dat het paard bijna tot helemaal niet meer te behandelen is.

 

Bronvermelding

Holistische dierenarts, Ataxie bij paarden https://www.holistischdierenarts.nl/ataxie-bij-paarden/

Tetanus 

Tetanus is een aandoening van het zenuwstelsel die wordt veroorzaakt door een gifstof van de tetanusbacterie. Deze bacterie ontwikkelt zich in wonden en dan met name in diepe steekwonden omdat ze graag zonder zuurstof leeft. Maar ook zeker in onschuldige wonden kan tetanus zich ontwikkelen. De gevormde gifstof zorgt ervoor dat de spieren verkrampen. Dit is erg pijnlijk voor het paard. Zodra de ademhalingsspieren worden aangetast sterft het paard door verstikking. Paarden zijn bijzonder gevoelig voor tetanus en behandeling is meestal niet effectief. 

 

Symptomen van tetanus

Symptomen van tetanus zijn;

  • Angstige gezichtsuitdrukking
  • Verkrampte lichaamshouding
  • Verstijving van de oren, de staart en de hals
  • Liggende dieren maaien met stijve benen
  • Derde ooglid zichtbaar
  • Vaak kwijlen
  • Verhoogde pols

 

Wanneer moet je de dierenarts inschakelen?

Tetanus is een spoedgeval en er moet dan ook per direct actie worden ondernomen. Neem contact op met je dierenarts en blijf in de tussentijd in de buurt van het dier. De omgeving moet verschrikkelijk rustig zijn, elke opwinding kan namelijk spierkrampen veroorzaken. Wanneer het mogelijk is moet je het paard in een donkere stal, dit omdat licht ook prikkeling veroorzaakt.

 

Hoe wordt tetanus behandeld?

Tetanus is moeilijk om te behandelen. Een goede verzorging van de eventuele wond met antibiotica is erg belangrijk. Het toedienen van anti-toxines, het licht sederen van het paard en opstallen in een donkere omgeving behoren ook tot de behandeling. Dit is van belang omdat opwinding spasmen kan uitlokken. Ook moet er voor gezorgd worden dat het paard kan blijven eten en drinken.

 

Hoe kan je tetanus voorkomen?

Tetanus is te voorkomen door een vaccinatie. De basisvaccinatie bestaat uit twee inentingen met zes tot acht weken tussentijd. Het is zinvol om de tetanusvaccinatie daarna elke vier jaar te herhalen. Veulens kunnen worden bescherm door de merrie kort voor de geboorte te laten inenten. Dan neemt het veulen de bescherming met de biest op. Rond de leeftijd van ongeveer twintig weken kan het veulen zelf worden ingeënt.

 

Bronvermelding

EHBO-paard KNHS

Diergeneeskundigecentrum, Tetanus http://www.diergeneeskundigcentrum.nl/paard/ziekten/544-tetanus-klem

PPID 

PPID is de correcte naam voor de ziekte van Cushing bij het paard. PPID staat voor Pituitary Pars Intermedia Dysfunction. Bij PPID is een gedeelte van de hypofyse - de pars intermedia - ontregeld. Dit heeft een effect op de aanmaak van hormonen bij paarden. De hormonen in het lichaam werken normaliter nauw met elkaar samen en zorgen voor het goed functioneren van het lichaam. Wanneer de reguliere hormoonaanmaak is verstoord doordat een deel van de hypofyse niet goed werkt, kan dit tot uiting komen in allerlei ziekteverschijnselen. Sommige van deze ziekteverschijnselen kunnen in de loop van de tijd steeds erger worden. In het verleden werden deze ziekteverschijnselen bij paarden van middelbare leeftijd - tussen de 15 en 20 jaar - niet herkend. De symptomen werden vaak toegewezen aan ouderdom van het paard.

 

Symptomen van PPID

Symptomen van PPID zijn:

  • Hoefbevangenheid
  • Veranderingen in de vacht. Dit kan variëren van verharing of verandering van kleur in vroege stadia van de ziekte tot een te volle, langharige en krullerige vacht in latere stadia van de ziekte
  • Verandering in de lichaamsbouw zoals hangbuik en spierverlies van de bovenlijn
  • Vetophopingen en verdikkingen rondom de ogen
  • Abnormaal zweten rond de nek en schouders. De dikke vacht speelt hierbij mogelijk een rol
  • Veel drinken en plassen
  • Lusteloosheid en verminderde prestaties
  • Verminderd afweersysteem, terugkerende infecties en vertraagde wondgenezing

 

Wanneer moet je de dierenarts inschakelen?

Alhoewel er nog geen volledige genezing mogelijk is voor PPID is het wel verstandig om de dierenarts er bij te halen. De dierenarts kan namelijk wel een behandeling opstellen om de PPID te vertragen. 

In de tussentijd kan je zelf niet veel voor je paard betekenen.

 

Hoe wordt PPID behandeld?

Paarden met PPID hebben een tekort aan dopamine. Het hersenaanhangsel, de hypofyse, maakt hierdoor te veel hormonen aan. Er bestaan wel PPID medicijnen, maar er is slechts één diergeneesmiddel dat officieel is geregistreerd voor de behandeling van PPID. Deze PPID medicijnen gaan de klinische symptomen effectief tegen. Ook hebben de medicijnen een hoog veiligheidsprofiel. Het geregistreerde medicijn kan door uw dierenarts worden voorgeschreven en moet dagelijks aan het paard worden toegediend. 

Paarden met PPID hebben een tekort aan dopamine. Het hersenaanhangsel, de hypofyse, maakt hierdoor te veel hormonen aan. Er bestaan wel PPID medicijnen, maar er is slechts één diergeneesmiddel dat officieel is geregistreerd voor de behandeling van PPID. Deze PPID medicijnen gaan de klinische symptomen effectief tegen. Ook hebben de medicijnen een hoog veiligheidsprofiel. Het geregistreerde medicijn kan door uw dierenarts worden voorgeschreven en moet dagelijks aan het paard worden toegediend.

 

Hieronder kunt u een reeks foto's zien. Op de eerste foto is vastgesteld dat het paard aan PPID lijdt. Vanaf foto één is de behandeling gestart en via de foto's kunt u het resultaat van de behandeling goed zien.

Na de behandeling van PPID blijft het tekort aan dopamine in het hersenaanhangsel bestaan. Het paard heeft de PPID medicijnen daarom de rest van het leven nodig. PPID is helaas niet te genezen. Na verloop van tijd verergert de aandoening, waardoor mogelijk een aanpassing van de dosering nodig is. Het wordt aangeraden om minimaal twee tot vier keer per jaar het paard door de dierenarts te laten onderzoeken, waarvan tenminste één keer in de periode augustus t/m oktober.

 

Hoe kan ik PPID te voorkomen?

De ziekte PPID is niet te voorkomen.

 

Bronvermelding

Voorwaarts in PPID, https://www.ppidbijpaarden.nl/

Maanblindheid

Maandblindheid is een regelmatige terugkerende oogontsteking. De ontsteking wordt veroorzaakt door bepaalde micro-organismen. Deze organismen komen vooral veel voor in de buurt van ratten en muizen. Via kleine wondjes komen deze micro-organismen in de bloedsomloop van het paar en tasten het inwendige oog aan. Het oog is pijnlijk, lichtgevoelig en gezwollen. Het paard knijpt het tranende oog dicht. Bij iedere aanval beschadigt het oog verder, waardoor het dier uiteindelijk blind wordt. Maandblindheid is de meest voorkomende oorzaak van blindheid bij paarden. Naar schatting lijdt wereldwijd acht tot twintig procent van de paarden aan deze ziekte. Er wordt onderzoek gedaan naar erfelijke aanleg. Bij sommige rassen komt het relatief vaker voor. 

 

Symptomen van maandblindheid

Symptomen van maandblindheid zijn:

  • Een tranend oog
  • Zwelling rondom het oog
  • Oogleden gedeeltelijk dicht
  • Rood hoornvlies in plaats van wit
  • Later melkachtige vertroebeling in het oog

 

Wanneer moet je de dierenarts inschakelen?

Bij symptomen van maandblindheid of andere aandoeningen aan het oog is het belangrijk gelijk contact op te nemen met je dierenarts. Hoe sneller de dierenarts je paard kan behandelen hoe meer je de schade kan bepereken.

In de tussentijd kan je je paard in een donkere ruimte huisvesten om verdere irritatie van het oog te beperken. Je kan het oog eventueel ook afdekken. 

 

Hoe wordt maandblindheid behandeld?

Maanblindheid kan op diverse manieren behandeld worden. Niet alle paarden kunnen met al deze methoden geholpen worden. De therapie wordt daarom nauwkeurig gekozen, afhankelijk van de ernst van de situatie:

• ontstekingsremmers in de vorm van druppels of zalf, aan te brengen op het oog, om de twee uur
• oogdruppels om de pupil wijder te maken, eveneens om de twee uur
• ontstekingsremmers en/of pijnstillers via de mond
• een cyclosporine-implantaat: een klein schijfje dat, geplaatst onder het oogwit, gedurende lange tijd de ongewenste afweerreactie remt. Hiervoor is een kleine operatieve ingreep nodig. Werking treedt op na 30 tot 45 dagen. Bij 50% van de patiënten blijven aanvallen van maanblindheid twee jaar of langer uit. Bij 30% zorgt het implantaat voor minder aanvallen.
• vitrectomie: een nieuwe behandelmethode waarbij het glasachtig lichaam (een onderdeel van het oog) leeggezogen wordt en gelijktijdig gevuld met een steriele vloeistof. Het lichaam maakt vervolgens zelf nieuwe vloeistof aan (een gel-achtige substantie die voor het grootste deel uit water bestaat). Het slagingspercentage bij vitrectomie is 80%.
• verwijdering van het oog. Daarmee verdwijnt ook de pijn. Bij paarden die al blind zijn geworden aan het betreffende oog is dit vaak de beste remedie.

Als alleen met medicijnen wordt behandeld is de kans dat de ziekte terugkeert echter vrij groot. In sommige gevallen is het daarom de moeite waard om te proberen met een operatie volledige genezing te bereiken.

 

Hoe kan je maandblindheid voorkomen?

Acute maandblindheid is niet te voorkomen.

 

Bronvermelding

EHBO- Paard KNHS

Diergeenskunde, https://www.diergeneeskunde.nl/ziektebeeld/oogheelkunde-paard/maanblindheid/diagnose_behandeling_maanblindheid/